بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران
چکیده
در مناطق با اقلیم خشک و نیمه خشک، بخش قابل توجهی از کل تبخیرتعرق مربوط به تبخیر از سطح خاک است که عمده‌ترین بخش تلفات آب در سیستم‌های آبیاری سطحی است. از سوی دیگر اجرای سیستم‌های آبیاری زیرسطحی در مواردی منجر به شور شدن خاک سطحی شده است. در مطالعه حاضر، روش آبیاری تلفیقی سطحی-زیرسطحی با هدف بهبود توزیع رطوبت خاک و کاهش فرونشت‌عمقی در مزرعه آزمایشی واقع در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد اجرا شد. روش‌های آبیاری تلفیقی سطحی-زیرسطحی و قطره‌ای سطحی با حجم یکسان آب کاربردی، هر یک با سه تکرار ارزیابی و مقایسه شدند. در روش آبیاری تلفیقی سطحی-زیرسطحی، نیمی از حجم آب آبیاری در سطح و نیم دیگر در عمق 30 سانتی‌متری خاک وارد شد. در ساعات اولیه بعد از اتمام آبیاری، رطوبت خاک در لایه بالایی خاک در روش تلفیقی سطحی-زیرسطحی بیشتر از روش قطره‌ای سطحی مشاهده شد که این نتیجه بیانگر برتری روش تلفیقی سطحی-زیرسطحی در آبیاری نهال‌های انار (با ریشه‌های سطحی) به دلیل تأمین رطوبت بیشتر در لایه مذکور است. به دلیل تمرکز ریشه‌های فعال درختان چندساله انار در عمق 30 سانتی‌متری خاک، رطوبت خاک بعد از اتمام آبیاری تا عمق 30 سانتی‌متری خاک نیز بررسی شد که حاکی از بیشتر بودن رطوبت خاک در روش آبیاری تلفیقی سطحی-زیرسطحی نسبت به روش آبیاری قطره‌ای سطحی بود. این نتیجه نیز بیانگر صرفه‌جویی در مصرف آب با کاربرد روش آبیاری تلفیقی سطحی-زیرسطحی در درخت‌های انار چندساله از طریق طولانی‌تر کردن دور آبیاری نسبت به روش آبیاری قطره‌ای سطحی است.
)